Bartholin kisti veya Bartholin kanalı kisti olarak da bilinen bu kist, Bartholin bezlerinden birinde meydana gelen sıvı dolu bir şişliktir.
Bu bezler vajinal açıklığın her iki yanında bulunur ve vajinayı kayganlaştıran sıvının salgılanmasından sorumludur.
Bartholin Kisti Belirtileri
Bartholin kisti belirtileri:
- Yumruluk veya şişlik: Vajina girişinizin yakınında küçük bir şişlik hissedebilirsiniz. Yumuşak veya sert olabilir ve dokunmak acı verici veya hassas olabilir.
- Ağrı veya rahatsızlık: Kistin etrafındaki alan, özellikle yürürken, otururken veya seks sırasında ağrı olabilir.
- Kızarıklık ve sıcaklık: Kistin etrafındaki cilt kırmızı görünebilir veya dokunulduğunda sıcak hissedilebilir.
- Yürüme veya oturma zorluğu: Kist büyükse veya ağrılıysa normal hareket etmeyi rahatsız edebilir.
- Ateş: Bazı durumlarda kist enfeksiyon kaparsa ateşiniz çıkabilir veya genel olarak kendinizi kötü hissedebilirsiniz.
Teşhisi
Teşhis birkaç adımdan oluşur:
- Fizik muayene: Önce belirtileriniz sorulur, ardından vajinanızın etrafındaki bölge incelenir. Vajinanızın açıklığının yakınında herhangi bir şişlik, kızarıklık veya hassasiyet olup olmadığına bakılır. Bu, bir yumru veya kist olup olmadığını hissetmelerine yardımcı olur.
- Tıbbi geçmiş: Daha önceki Bartholin kistleri veya enfeksiyonları da dahil olmak üzere tıbbi geçmişiniz sorulur. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar bazen benzer semptomlara neden olabileceğinden cinsel geçmişiniz de sorgulanabilir.
- Ağrı değerlendirmesi: Ağrıya veya rahatsızlığa neden olup olmadığını görmek için kistin üzerine hafifçe basılır. Bu, kistin enfekte olup olmadığını veya size ciddi rahatsızlık verip vermediğine yardımcı olur.
- Ek testler (gerekirse): Bazı durumlarda ek testler isteyebiliriz:
- Swab testi: Bir enfeksiyon şüphesi varsa, bakteri testi yapmak için kistteki sıvıdan bir örnek alabilirler.
- Ultrason: Bazen, özellikle büyükse veya rahatsızlığa neden oluyorsa, kistin boyutu ve konumu hakkında daha net bir resim elde etmek için ultrason kullanılabilir.
Tedavisi
Bartholin kisti tedavisi kistin boyutuna, semptomlara ve enfekte olup olmamasına göre değişir:
- Evde çözümler: Kist küçükse, ağrısızsa ve enfekte değilse, günde birkaç kez sıcak oturma banyosu gibi evde tedaviler uygulanabilir. Bu, kistin kendi kendine boşalmasına ve rahatsızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
- Drenaj: Kist ağrılıysa veya enfeksiyon kapmışsa içindeki sıvının boşaltılması gerekebilir. Bu genellikle ofislerinde lokal anestezi altında yapılır. Bölge uyuşturulduktan sonra sıvının dışarı akması için kist içinde küçük bir kesi yapılır. Bazen kistin drenajını sağlamak ve geri gelmesini önlemek için birkaç haftalığına kistin içine küçük bir kateter yerleştirilebilir.
- Antibiyotikler: Bir enfeksiyon varsa enfeksiyonu temizlemeye ve yayılmasını önlemeye yardımcı olmak için antibiyotik kullanılabilir.
- Marsupiyalizasyon: Bazı durumlarda, özellikle kist tekrar tekrar ortaya çıkıyorsa, marsupializasyon adı verilen bir işlemi önerebilir. Kist içinde küçük bir kesi yapılmasını ve küçük bir kese oluşturmak için kist duvarının kenarlarının dikilmesiyle oluşur. Bu, kistin serbestçe akmasını sağlar ve geri gelme olasılığını azaltır.
- Bezin çıkarılması: Nadiren, kistler büyükse, tekrarlıyorsa veya önemli sorunlara neden oluyorsa Bartholin bezinin kendisinin çıkarılmasını önerebilir. Genellikle diğer tedavilerin etkili olmadığı durumlarda düşünülür.
Sık sorulan sorular
Bartholin kisti olan hamile kalabilir mi?
Bartholin kistinin olması genellikle hamile kalmanızı etkilemez. Ancak kist büyürse veya enfeksiyon kaparsa cinsel aktiviteyi ve potansiyel olarak hamileliği dolaylı olarak etkileyebilir.
Bartholin kisti tekrar oluşur mu?
Bartholin kistleri, özellikle altta yatan kanal tıkanıklığı devam ederse tekrar oluşabilir.
Nüks oranları bireyler arasında farklılık gösterir ve bazılarında zamanla birden fazla kist ortaya çıkabilir.
Bartholin kisti kendiliğinden geçer mi?
Bartholin kistleri tedavi gerektirmeden kendiliğinden düzelebilir. Bununla birlikte, daha büyük kistler veya enfekte olanlar genellikle drenaj veya diğer tedavi seçenekleri için tıbbi müdahale gerektirebilir.
Kist alındıktan sonra dikkat edilmesi gerekenler?
Bartholin kisti çıkarıldıktan sonra iyileşmeyi hızlandırmak için dikkat etmeniz gerekenler:
1- Bölgeyi temiz tutun: Ameliyat bölgesinin yumuşak sabun ve suyla nazikçe temizlenmesini öneririz. Cildi tahriş edebileceğinden sert sabun kullanmaktan veya bölgeyi sert bir şekilde fırçalamaktan kaçının.
2- Sıcak oturma banyolarını kullanın: Günde birkaç kez sıcak oturma banyoları yapmak, bölgenin temiz kalmasını sağlayabilir. Birkaç cm ılık suda yaklaşık 10-15 dakika oturmak da şişlik ve rahatsızlığın azalmasına yardımcı olabilir.
3- Tahrişten kaçının: Vajina çevresinde kokulu ürünler kullanmak, dar giysiler giymek veya genital bölgenize baskı uygulayan faaliyetlerde bulunmak gibi iyileşme alanını tahriş edebilecek faaliyetlerden kaçınmaya çalışın.
4- Ağrı kontrolü: İşlemden sonra rahatsızlık veya ağrı hissederseniz takibinizi yapan hekimin kontrolünde ağrı kesici kullanabilirsiniz.
5- Takip bakımı: Randevularınızı ihmal etmeyin. İyileşme sürecinde enfeksiyon veya komplikasyon belirtisi olmadığından emin olmamız gerekir.
6- Cinsel aktivite: Cinsel birliktelik için tahrişi veya enfeksiyonu önlemek adına genellikle bölgenin tamamen iyileşene kadar beklenmesini öneriyoruz.
7- Tahriş: Kızarıklık, şişme veya ameliyat bölgesinden akıntı gibi enfeksiyon belirtilerine karşı dikkatli olun.
8- İyileşme süresi: İyileşme süresi değişebilir, ancak çoğu kişi kist alınmasından sonraki birkaç hafta içinde tamamen iyileşir.
Bartholin kisti kaç cm olursa tehlikeli olur?
Bartholin kistinin çapı birkaç mm den birkaç cm ye kadar değişebilir. Bartholin kisti tipik olarak 4 cm daha büyükse tehlikeli olabilir.
Yürüme veya rahatça oturma gibi günlük aktivitelerinizi etkileyebilir. Ancak kesin boyut eşiği, bireysel faktörlere ve yaşadığınız semptomlara bağlı olarak değişebilir.
Bartholin kisti kimlerde sık görülür?
Bartholin kistleri genellikle ergenlik çağının sonları ile 40’lı yaşların başı arasında sık görülür.
Bartholin kisti bitkisel tedavisi?
Bitkisel tedavilerin Bartholin kistlerini iyileştirdiğinin bilimsel olarak kanıtlanmasa da bazı şifalı bitkiler semptomları hafifletebilir veya genel vajinal sağlığı destekleyebilir:
- Çay ağacı yağı: İltihabı azaltmak ve enfeksiyonu önlemek için seyreltilmiş çay ağacı yağını Bartholin kistlerine topikal olarak uygulanabilir. Cilt tahrişini önlemek için çay ağacı yağını bir taşıyıcı yağla (hindistancevizi yağı gibi) seyreltmek önemlidir.
- Zerdeçal: Zerdeçal tozu ve su veya yağdan yapılan bir macun bazen iltihabı azaltmaya yardımcı olmak için kistlerin üzerinde topikal olarak kullanılabilir.
- Aloe vera: Aloe vera jeli, rahatlatıcı ve iyileştirici özellikleriyle bilinir. Saf aloe vera jelinin kiste uygulanması rahatsızlığı hafifletmeye ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.
- Epsom tuzu: Epsom tuzu ile sıcak bir banyoya dalmak iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Bu, Bartholin kistleriyle ilişkili rahatsızlığı hafifletmek için faydalı olabilir.
Bu bitkisel ilaçlar semptomlarda bir miktar rahatlama sağlasa da bunlara dikkatli yaklaşmakta fayda var. Bitkisel tedaviler ilaçlar gibi düzenlenmez ve bunların güvenliği ve etkinliğinin değişiklik gösterebileceğini unutmayın.
